2013 Biografie deel 3 - Het bewogen jaar 2012
In
mijn biografie Ik ben geëindigd met de opmerking met de hoop dat we nu gespaard
zouden blijven voor verdere vervelende narigheden, maar helaas is dat niet
gebeurd.
Het bovenbeen was erg dik, schijn normaal te zijn, om maar niet te zeggen abnormaal dik, heb zelfs op de maandag erna - 6 februari - al weer een beenbeugel aan gehad, als was het de reservebeugel en die kon ik nog net aan en heb ook al weer twee passen gelopen in een loopfiets, onder toezicht van een fysio therapeut. Op woensdagavond de 8ste ben ik weer naar huis gegaan en kreeg daar weer thuiszorg van Sensire.
Verder revalideren met behulp van de fysio hier in Dinxperlo, maar dat ging eigenlijk niet meer omdat het been erg dik was en een beugel niet meer aan kon en het was erg rood en dik. Heb in totaal een 4 tal antibioticakuren gehad, maar niks hielp, zelfs nog een keer naar S.Z. in Doetinchem om te controleren op trombose ( bloed) propjes in de aders in het rechterbeen, niks van dat alles en dat is gebeurd op 24.2.2012 en naar we later te horen hebben gekregen, had de arts die de foto’s bekijken moest toen al gezien dat de pin al wat verschoten was en toch niks zeggen, was er toen al maar alarm geslagen door hem!. Bij controle op 26 maart, ruim 6 weken na de operatie bleek, nadat er foto’s waren gemaakt, dat de pin de door de heup kop was geschoten, achteraf denk dat dit al gebeurd is eind febr. / begin mrt omdat ik toen een paar dagen pijn had en er SRL gelei op doen, en later niet meer, daarom schenk je er geen aandacht meer aan. Ze hebben er toen een orthopeed bij gehaald en wel op 3 april. Door hem werd ik niet vriendelijk ontvangen, om maar niet te zeggen op een beetje – onbeschofte manier – ik denk dat het kwam doordat hij de miskleun van de Traumatologie moest opknappen, hij had op de foto’s al het nodige gezien, ik moest a.h.w. maar zeggen wat ik wou. Proberen om nog die enkele meters te lopen die ik nog kon lopen vóór die fatale val. dat zou volgens hem wel erg moeilijk worden. Maar eerst moest het rechterbeen weer slanker worden, omdat het te dik was, is toen gezwachteld door de thuiszorg (Sensire) en daarna kreeg een ik een steunkous aangemeten. Op 14 mei ben ik door de orthopeed Dr. Kuiper geopereerd in een 31/2 uur durende operatie, waarbij hij een nieuwe heup en kop heeft ingezet eneen pin in het bovenbeen ter versteviging, omwikkeld metg ene 4 tal draden, wegens ernstige vorm van
botontkalking. Heb zelfs nog een dag op de I. C. gelegen omdat ik veel bloed had verloren. Maandag 14 mei 2012 is vanaf ongeveer 9 uur 's morgens begin van de operatie tot de andere morgen? een zwart gat in mijn leven. Tegenwoordig vangen ze zoveel mogelijk je eigen bloed op en geven dat weer terug. In totaal heb ik 5 zakjes gekregen en nog 2 met een extra toevoeging, wat dat was weet ik niet, dus in totaal zeven. Na 14 dagen bleek dat er een klein gaatje bij een hechting niet dicht wou gaan, dus er zat een kleine ontsteking, zoiets kwam maar zelden voor, ja, ja, dat zijn opmerkingen waar ik mijn gedachten over heb, was echter niet de enige, dus weer een tegenvaller, opnieuw onder het mes en ze hebben toen antibiotica kralen ingebracht en ook nog 14 dagen lang 2x daags een infuus met antibiotica, een doffe ellende was dat, de naald zat om de haverklap weer verstopt, opnieuw plaatsen, het waszoeken naar een goede ader.
't Oelengoor in het voorjaar van 2012
Op 13 juni ben ik toen naar revalidatiecentrum Antonia in Terborg gegaan, kreeg daar nog tot 3 juli antibiotica in capsule vorm, met als rode uitslag, gelukkig had ik daar weinig last van. Hier moest ik 3 maanden rusten met het been en niet belasten. Gelukkig kwam Anneke me elke dag opzoeken, anders duurt een dag wel erg lang daar, en daar ben ik haar erg dankbaar voor. het is voor een buitenstaander moeilijk te begrijpen wanneer je geen bezoek zou krijgen omdat een normale revalidatieperiode meestal 4-6 of 8 weken is en je werkt naar herstel toe, ze proberen deze tijd zo kort mogelijk te houden.
's Morgens een half uurtje oefenen omdat het linkerbeen en armen in conditie moeten blijven, daarna koffie drinken, krantje lezen en dan is het zo weer 12 uur, tijd om te gaan eten, maar de middag en avond duurt dan lang als er niemand komt. Gelukkig heb ik een T V kunnen ovennemen van een kamergenoot uit ’s Heerenberg, die ook al zo gauw mogelijk weer weg wilde, hij had ook al het nodige meegemaakt in zijn leven. Op 26 aug weer voor controle bij Dr. Kuiper, eerst weer foto’s maken en hij was tevreden over hoe het was genezen, boven verwachting, hij wou het op natuurlijk wijze laten doen, want wanneer ik er cement bij had laat lopen wordt nog zwaarder voor je, hij was tevreden over het verloop, maar ja ik ben niet de lichtste, wanneer ik 60/70kg zou hebben gewogen dan was het wat anders geweest, dus nog maar weer 6 weken niks doen, dus op 16 oktober weer naar S. Z. in Doetinchem, en dat dank zij Mevr. Gerrie Buunk, volgens de secretaresse kon het niet eerder dan 31 okt., weer foto’s maken en wij als leek konden zien dat het nog het zelfde was, geen extra aangroei, mijn neef Bernard Boland was er bij en deelde deze mening. Toen zei hij ( Dr. Kuiper) tegen me dat ik het lopen beter kon laten omdat ik ook nog een ernstige vorm van bot ontkalking heb. Mocht ik vallen en iets breken, dan gebeurt dat onder de pin, en dan kan ik niets meer voor je doen en sloeg mijn dossier nogal opvallend dicht van: “Zo je hoeft niet meer terug te komen” en kwam met de opmerking dat hier ook wel alles was misgegaan wat ook maar mis kon gaan. Dat is mij al zo vaak overkomen, is wel een mentale dreun, daar denkt niemand aan, moet je wel zelf verwerken en dat wordt steeds moeilijker. Dat was wel een zeer grote tegenvaller voor me, al had ik er in mijn achterhoofd al wel rekening mee gehouden dat het zou kunnen, ook omdat ik al vanaf 1992 weet dat mijn knieën, heupen en rug al zeer slecht waren. - Eigenlijk had Dr. Kuiper al wel op 26 augustus openkaart kunnen spelen en zeggen, dat ik het lopen beter kon laten, omdat een val voor mij fataal zou kunnen aflopen bij een val, een breuk komt dan onder de pin en ik kan dan niks meer voor je doen, dan had ik al wel in de 2e helft van september thuis kunnen zijn.- Dat was voor mij mentaal gezien, veel beter geweest -. en zeker voor Anneke, jammer dat dit niet gebeurd is. Want zij was toen al heel getrest, zoals een poos later wel bleek, maar had dat zelf niet door.
Onze wildweide met paddenpoel in het voorjaar van 2012
Wanneer je zo’n verschrikkelijke mentale dreun krijgt en ook nog zeggen dat alles is misgegaan wat ook maar mis kon gaan, dat is heel moeilijk te verwerken. Ook omdat dit niet het enige was dat ik heb meegemaakt in mijn leven maar is wel de druppel die de emmer kan laten overlopen. Op een gegeven moment barst als het ware de bom. Dat is moeilijk te begrijpen voor een buitenstaander wanneer je zelf niet of nooit zoiets heb meegemaakt.
Naar aanleiding van het verblijf in het ziekenhuis kun je een formulier invullen over klachten en zo meer, dat heb ik gedaan, naar aanleiding daarvan heeft Carolien van S.Z. in de week van 17 – 21 september (wk. nr. 38) terug gebeld, dat het vervelend was geweest dat het zo was gelopen. Chirurg van der Ham was in tussen tijd vertrokken, de 2e operatie was een zeer intense, veel bloed verloren, heupen fixatie was de 1ste keus, ze heeft nog kontakt gehad met Dr. Kuipers, en het woord - juiste overweging - is door hem gebruikt, dit is wat Anneke opgeschreven heeft, te vinden in het dossier dat aanwezig is en een onderdeel van mijn biografie is geworden, uit diverse opmerkingen kun je duidelijk merken dat ze zich een hand boven het hoofd houden.
In 1992 heeft S.Z. ook al een bedenkelijke rol gespeeld inzake het overdragen van mijn dossier bij orthopeed K.J. Nederpelt aan zijn opvolger Dr. Van Herwijnen, tijdens mijn bezoek aan de revalidatie arts A.H. Schaar vroeg hij of er ook nog een dossier was van mij, ik heb toen gezegd er is een overzicht van 1958 tot ca. 1983 bij de orthopedie, maar dat is/was nergens te vinden. Dit dossier was wel belangrijk voor mij, zou wel graag willen weten of moeder ooit iets had losgelaten over de oorzaak van de spieren die korter werden in het rechterbeen na de operatie in 1949, zal nu altijd een raadsel blijven.
Onze Vruchtbomen die in de weide staan
Bloemenweide in het voorjaar van 2012
Zomer 2012 de weide staat in bloei
Hierna heb ik in overleg met mijn fysiotherapeut laten zien hoe ik het thuis altijd gedaan heb vanaf 1996. Nadat we eerst geoefend hebben het opstaan vanuit een rolstoel en staan op het linkerbeen, deze oefening deed ik al in S.Z. in mei na de hersteloperatie en toen bleek wanneer de rechtervoet op de grond hing a.h.w. ik deze belastte voor ca. 25/30% en dat kun je niet voorkomen volgens de fysiotherapeut en kan ook wel, deze oefening hadden we hier al eerder kunnen uit proberen. Daarna liet ik iedereen van de afdeling hoe ik het deed en ze waren verwonderd dat het zo vlot ging, maar al iets wat je al 16 jaar gedaan hebt zit er in gebakken. De laatste bijna 3 weken ging ’s middags met de Regio Taxi naar huis toe omdat ik in de gaten had dat Anneke er wel goed door heen zat van alle extra drukte en zelf had ik het wel gezien in Antonia, je raakt op zo’n verschrikkelijk afgestompt daar en mocht ook niet laten merken dat ik het wel gezien had daar omdat ik er mentaal en emotioneel flink doorheen zat, komt waarschijnlijk ook omdat ik begon te merken dat ik al vanaf 2007 op mijn tenen heb gelopen omdat mijn lichaam het niet goed meer aan kon.
Op zaterdag 17 november ben ik weer thuis gekomen, Maaike heeft me opgehaald in Terborg en het was voor haar (Anneke) weer aanpassen aan de normale regelmaat. Mijn gevoel zegt dat dit moeilijk voor haar was, ook omdat ik thuiszorg ( deze kwamen vroeg, nog steeds ), kwam er a.h.w. extra voor hun bij, nodig heb voor de steunkousen. En hulp met het aankleden, want het rechterbeen wil niet meer zoals ik graag zou willen en dat is ook een mentale belasting voor mij, daar wordt geen rekening mee gehouden, kan ook zeggen daar denkt men niet aan. Dus niet belasten betekent voor mij ook geen autorijden meer omdat ik het gevoel heb dat het rechterbeen het niet goed aan kan wanneer ik weer een beugel zou dragen, deze weegt ca. 4 kg, maar ook het in de auto komen zal niet meevallen en steeds weer kracht zetten.
De naam 't Oelengoor is voor het eerst genoemd in het meiboom gedicht van 1933 t.g.v. het bouwen van onderstaande boerderijwoning
Op 14 januari 2013 kwam er een eind aan dat er bijna 80 jaar een Beernink heeft gewoond.
Helaas speelde de gezondheid en de leeftijd een grote rol om makkelijker te gaan wonen
Het viel me op dat ik geen hartstochtelijke omhelzing kreeg van Anneke, om te laten merken dat ze blij was dat ik weer thuis was. Ze was eigenlijk wat afstandelijk, wat ze zelf misschien niet door heeft gehad, maar ik hebt het wel duidelijk gevoeld. Doordat dat ik spontaniteit miste bij haar van mijn weer thuis zijn. Wanneer je ongeveer een half jaar het samen zijn gemist hebt en je voelde je al niet lekker en zit niet goed in je vel in die periode en altijd de schijn ophouden van je prettig voelen. Blijkbaar is zoiets voor haar moeilijk te begrijpen en helaas ook anderen. Anneke zou hierover eens na moeten denken, mede het artikel in Libellen nr. 6 van afgelopen week, is nog aanwezig in het dossier, gaf mij dat de bevestiging dat ze al zeer getrest/overspannen was. Gelukkig ben ik nog bijna 4 weken in mijn – ouderlijk huis, waar ik ben geboren – geweest. Maar het was wel een drukke tijd voor ons om maar niet te zeggen hectisch, mede omdat er gepland was om 14/15 december te verhuizen naar ons nieuwe appartement, er moest veel werk verzet worden en dat kon Anneke niet aan, zeker toen \Martine een scherpe opmerking daarover maakte – een Beernink – ter Horsten aard -, waar ze (Anneke) niet tegen kon, ik begrijp dit wel maar het was wel de werkelijkheid, ze had er beter een diplomatiekere opmerking van kunnen maken met de zelfde strekking, daaraan kon ik zien dat ze nog weinige echte nare evenservaring heeft gehad, zoals ouderen wel kunnen hebben en niet door had dat Ma erg getrest (overspannen) was. Over de getreste periode van Anneke wil nu geen opmerkingen over maken, dat komt later nog wel eens. Gelukkig hebben de dochters en onze hulp Ines en vrienden zeer goed geholpen, ook omdat alles in dozen moest en dat was vaak wel bij ingegaan, Maaike heeft dat later beter gedaan. Helaas was het voor mij ook triest, dat ik niet kon helpen, kon zelfs niets voor Anneke in de keuken doe. Doordat ik niet met de rolstoel er in kon. Zo zijn er wel zaken weg gedaan die ik nog gehouden zou hebben. Wanneer ik altijd thuis was geweest dan hadden we meer tijd gehad om beter kunnen nadenken over de spullen, wil ik die wel (voorlopig) of niet meenemen en dan gaat het om kleinigheden. Op zaterdag 15 december zijn we verhuisd, door A.N. Verhuizers uit Nijmegen, die pas met een eigen bedrijfje waren begonnen, goede kennissen van Maaike, zij hebben het uitstekend gedaan en alles liep als een trein.
De enthousiaste A.N. Verhuizers uit Nijmegen
De buren, die we hadden uitgenodigd voor een laatste kop koffie in ’t Oelengoor kwamen ook nog even en dat was wel erg leuk voor ons beiden ondanks alle drukte en we hebben diverse foto’s gemaakt.
Dora Gerrit en Antoon
De bosbuurte kwamen voor de laatste keer op 't Oelengoor koffie drinken
Toos - Wim en Ada
Samen met de - Bosbuurte - op de foto in 't Oelengoor
Het goede contact als Bosbuurte zal altijd wel blijven, ook al wonen we nu om gezondheidsreden in het dorp, zoals wij dat noemen. Wij zullen in ons hart altijd 'n echten Heurnsen blijven.
Toen we in ons appartement
waren en al veel dozen waren uitgepakt en veel op zijn plaats stond, was het eerst wel zoeken of we alles al hadden uit de dozen en zo meer wat we dagelijks nodig hadden, het waren vaak kleinigheden. En dan ook nog het wennen aan een nieuw bed en de matrassen, ook hier was alles weer anders.
Omdat de pijn steeds
erger werd meende ze dat dat kwam door de nieuwe matrassen, maar dat is niet zo
zeker, aan een nieuwe matras wennen duurt lang, zeker nadat ik 31 januari 2013
een artikelen hierover heb gelezen, minsten 3 maanden proef slapen, “Ikea” –
het is een combinatie van diverse factoren, altijd iets voelen in de rug en heupen en drukke tijd
steeds v.v. De Heurne – Terborg, boodschappen doen en zo meer.
De klus zit er op
Het lopen van Anneke ging al vanaf begin 2012 moeizaam, tot in het voorjaar was het een hele tijd redelijk goed, maar niet 100% dat het erger werd was toen al te zien. Dit begon voor Anneke een probleem te worden omdat ze eigenlijk in heel 2012 nooit 100% pijnvrij is geweest, ondanks alle onderzoeken in november 2011 aan haar heupen, eigenlijk al vanaf begin 2012 en later wanneer ze naar Terborg kwam zag ik dat heel duidelijk en later in het jaar heeft ze nog een rollator gekregen omdat ze ook evenwichtsproblemen heeft, waar ze weinig aan kan doen.
Het was blijkbaar voor haar moeilijk dat ze niet meer haar eigen gang kon gaan omdat ik weer aanwezig was en dat de regelmaat die we vroeger ook hadden weer terug was gekomen. Helaas houd ik aan het noodgedwongen half jaar – onnodig lang 14- 20 weken – dat we uit elkaar zijn geweest en door enkele uitspraken van Anneke soms een heel akelig of naar gevoel over, dat zal niet zo maar weer even verdwijnen, moet gaan slijten, vaak denk ik, waaraan heb ik dit allemaal verdiend? Dit is iets dat ze zelf niet in de gaten heeft en zit een beetje in haar karakter En zeker wat ik in de afgelopen 25 jaar al had meegemaakt, de vele Ups en ( ook helaas enkele onnodige ) Downs.
Daarin speelt ook mee dat alles voor haar
gedaan heb wat ik kon doen door de jaren heen en zeker de laatste 5 jaar,
voelde me nu eigenlijk een beetje overbodig ofwel als een blok aan haar been,
ik had haar ook wel een flinke sneer kunnen geven, dat heb ik maar niet gedaan omdat ze dat niet verdiend,
moest we wel inhouden en dan zeg ik maar niks en zal nu maar niet opschrijven
van het geen, waar ik toen aan dacht. Ook omdat ik vanaf 2007 altijd in angst
zat wanneer zij met de fiets naar het dorp ging en blij was dat ze weer thuis
was omdat ik vaak al gezien had hoe het opstappen en wegfietsen ging en dat was
angstaanjagend voor mij, en ook niet helemaal onterecht, het is in totaal 3 x
misgegaan in 2008 – 2010 en 2011. Na de laatste keer heb ik doorgezet, nu moet
er een 3 wieler komen of ze wil of niet, na een periode van wennen was ze er
blij mee.
Toch
wil ik nu nog maar eens vermelden dat ik nog altijd blij ben dat ik Anneke in
1972 ruim 40 jaar geleden heb mogen leren kennen en dat zij de moed heeft gehad
om samen met mij verder te gaan in het
leven, dat ons vreugde en verdriet heeft gebracht, ondanks dat ze in 2012 wel
iets gezegd heeft wat voor mij niet altijd prettig, maar ook pijnlijk is
geweest, ben ik zeer trots op haar en dat zal wel zo blijven.
Dat
in 2012 voor mij ook weer eens alles is misgegaan wat ook maar mis kon gaan is
voor mij nu heel moeilijk te verwerken, ook omdat in mijn leven met mijn
handicap heel veel anders had kunnen gaan wanneer de deskundigen je tips geven
van dit of dat kunnen we nog doen. Een half jaar van huis heeft mij geen goed
gedaan en dat gaat helaas niet zomaar over. Veel erger is nog dat alles heel
anders had kunnen lopen wanneer men in S.Z. te Doetinchem veel alerter zou zijn
geweest en eens verder hadden gekeken dan hun neus lang was, dat zou voor mij
veel betekend hebben, maar helaas is dat blijkbaar wel erg moeilijk tussen de
afdelingen en medici. Wanneer je dan in een goed gesprek met een orthopeed te
horen krijgt dat je dan ook nog te maken hebt gekregen met ernstige
botontkalking, al is dat wel weer een verschrikkelijk pech, dan kun je bepaalde
zaken misschien beter en makkelijker accepteren en een plaats geven, al zal dat wel moeilijk
blijven en was ik minder lang van huis geweest, dat zou wel beter zijn geweest
voor ons beiden en misschien zou ze Anneke dan kunnen begrijpen wat ik allemaal
gemist heb.
Hiervoor zou ze eens. - De grote Libelle Relatie enquête – goed moeten lezen en er eens over nadenken wat daarin geschreven wordt. Maar dat zal ze toch wel niet willen doen en er al helemaal niet over praten, al blijf ik er op hopen. Soms staat het huilen me nader dan het lachen als ik hoor hoe ze soms zegt, dat is geweest, je kunt dat natuurlijk wel makkelijk zeggen, daar moet je niet over na denken, maar zo zit ik niet in elkaar. En het is ook voor mij of ik nu merk dat ik eigenlijk al 5 jaar op mijn tenen heb gelopen en dat de nachtrust die je in Antonia te kort bent gekomen naar buiten komt, ben ook vaak verschrikkelijk moe, lichamelijk en mentaal, daar zeg ik maar niets van. Er kan ook een keer komen dat er iets knapt van binnen in mij. Blijkbaar is haar gezondheid nog niet 100%?, een spontaniteit ontbreekt bij haar en dat is eigenlijk al een aantal jaren zo, zou ze dat nog wel kunnen of willen?. Zou ze daar ook aan wel willen werken? Als ik het kon zou ik haar vaak knuffelen, gaat voor mij moeilijk wanneer je niet kunt staan en dat ook nooit goed kon. Van haar kant heb ik nog steeds geen spontane knuffels gekregen die iedereen wel graag zou willen krijgen.
Mijn lieve Anneke begin 70 er jaren
Hiervoor zou ze eens. - De grote Libelle Relatie enquête – goed moeten lezen en er eens over nadenken wat daarin geschreven wordt. Maar dat zal ze toch wel niet willen doen en er al helemaal niet over praten, al blijf ik er op hopen. Soms staat het huilen me nader dan het lachen als ik hoor hoe ze soms zegt, dat is geweest, je kunt dat natuurlijk wel makkelijk zeggen, daar moet je niet over na denken, maar zo zit ik niet in elkaar. En het is ook voor mij of ik nu merk dat ik eigenlijk al 5 jaar op mijn tenen heb gelopen en dat de nachtrust die je in Antonia te kort bent gekomen naar buiten komt, ben ook vaak verschrikkelijk moe, lichamelijk en mentaal, daar zeg ik maar niets van. Er kan ook een keer komen dat er iets knapt van binnen in mij. Blijkbaar is haar gezondheid nog niet 100%?, een spontaniteit ontbreekt bij haar en dat is eigenlijk al een aantal jaren zo, zou ze dat nog wel kunnen of willen?. Zou ze daar ook aan wel willen werken? Als ik het kon zou ik haar vaak knuffelen, gaat voor mij moeilijk wanneer je niet kunt staan en dat ook nooit goed kon. Van haar kant heb ik nog steeds geen spontane knuffels gekregen die iedereen wel graag zou willen krijgen.
Mijn lieve Anneke begin 70 er jaren
Na mijn geboorte in 1943 begon ik niet te lopen, kon eigenlijk niet lopen, na 2 tal operaties kon ik weer redelijk lopen tot 1957/58, toen was het weer gedaan omdat het rechterbeen zo krom was getrokken door de spieren dat ik op de tenen liep met het rechterbeen. Dank zij de 2 operaties, die helaas ook niet gebracht hebben waar men op hoopte, door orthopeed K.J. Nederpelt, met hulp van een beenbeugel en mijn wilskracht heb ik nog behoorlijk probleemloos kunnen lopen tot midden 1993. Vanaf die tijd werd het zwaarder en de afstanden werden korter, tot de ongelukkige val op 1.02.2012 .
2 - Ook heb ik te maken
gekregen met misbruik maken van mijn handicap door een 7 tal personen, waar onder
ook mijn eigen broers, heel bewust en moedwillig hebben ze het niet rechtstreeks gedaan, maar ookvaak achter mijn rug om.
3 - Mijn broers hebben mij
/ ons 2 jaar links laten liggen en dat op basis van leugens van één schoonzus.
4 - Omdat ik in mijn leven alle
zaken, die te maken hadden met mij handicap eigenlijk altijd verkeerd zijn
gelopen, ook nu weer.
5 - Maar van
een aantal personen was het altijd van: je moet dit, je moet dat, had je dat niet
anders kunnen doen, je wilt ook nooit wat, enz. Dit zijn voor mij pure
vernederingen.
6 - Heb ook al 3 maal aan den lijve ondervonden hoe betrekkelijk het leven is en dat is niet prettig.
Met de gevolgen hiervan krijg ik nog dagelijks mee te maken en wordt er dan weer aan herinnerd.
Heurnerbosch1832-1913
Geen opmerkingen:
Een reactie posten